Multiwersum to hasło przewodnie tegorocznego festiwalu Sacrum Profanum. Szukamy w nim klucza do stworzenia programu i osadzenia go w czasie i przestrzeni, dzieląc festiwal na dwie części – wrześniową i listopadową oraz organizując koncerty w różnych krakowskich salach koncertowych. Dziś rusza sprzedaż biletów na wydarzenia tegorocznej edycji. Z tej okazji przedstawiamy część artystów 21. Sacrum Profanum.
ENSEMBLE E
Podczas wrześniowej odsłony Sacrum Profanum do Krakowa przyjeżdża grupa Ensemble E. To międzynarodowy zespół artystów i muzyków pod kierownictwem Matsa Gustafssona działający na polach współczesnej muzyki eksperymentalnej, noise’u, improwizacji, folku, free jazzu i innych tradycji muzycznych.
Grupa powstała z inicjatywy fundacji Avant Art i Matsa Gustafssona, szwedzkiego instrumentalisty i kompozytora. Pod jego kierownictwem artyści przeprowadzili badania alternatywnych sposobów ekspresji muzycznej w obrębie tradycji ludowych ze Skandynawii, Polski i Portugalii. Gustafsson poprosił artystów o podzielenie się najważniejszym osobistym wspomnieniem muzycznym – melodią pierwszej kołysanki czy pieśni, która trwale się w nich zapisała. To był punkt wyjścia do kolektywnej pracy nad utworem EE Opus One. Tak powstała zupełnie nowa ekspresja zbudowana na okruchach pamięci.
W kompozycji, która zaprezentowana zostanie w Krakowie 24 września, poza tradycyjnym jazzowym instrumentarium wykorzystane będą instrumenty tradycyjne Polski (suka biłgorajska) oraz Norwegii (langeleik, hardingfele). Sam Mats Gustafsson to mistrz improwizacji, ale też panowania nad dużymi formami muzycznymi i dużymi zespołami. Koncert odbywa się w ramach współpracy z fundacją Avant Art – to krakowski przystanek na trasie polsko-skandynawskiego projektu In Between Norway & Poland.
MARY HALVORSON i MIVOS QUARTET
Listopadową część festiwalu otworzy Mary Halvorson. To wybitna postać sceny jazzowej w szczycie kariery, wirtuozka gitary elektrycznej o bardzo autorskim rysie oraz rozpoznawalnym i niepodrabialnym stylu. Na scenie razem z Mivos Quartet wykonają muzykę z płyty Belladonna wydanej w 2022 roku przez Nonesuch. Usłyszymy także fragment z kwartetu smyczkowego Patricka Higginsa.
Belladonna to cykl kompozycji przynależących do świata muzyki współczesnej napisanych na kwartet smyczkowy (dla Mivos Quartet) i gitarę elektryczną. Halvorson uczyła się także gry na skrzypcach, jednak porzuciła je z fascynacji muzyką Jimiego Hendrixa. Szeroki krąg improwizatorów, z którymi współpracowała, okazał się odpowiednim środowiskiem, by wychować wybitną, na szczęście nierockową gitarzystkę. Co więcej – taką, która świetnie rozumie instrumenty smyczkowe i sprawnie nimi operuje.
Ulubioną techniką Halvorson jest manipulowanie długością wybrzmiewania echa dzięki nożnemu delayowi. To stwarza iluzję dźwięków przyspieszających lub zwalniających, które rozpływają się pośród reszty aranżacji. Odpowiednio długi delay brzmi już niemal jak pętla, więc artystka w ten sposób nakłada na siebie kolejne frazy.
Belladonna znakomicie łączy świat jazzowej improwizacji z wysokiej próby muzyką współczesną: szaleńcze chromatyczne solowe partie gitary rozchodzące się w echach nożnego delaya na tle dopracowanych i wysmakowanych partii kwartetu.
NIELS RØNSHOLDT
Nie sposób o bardziej skrajne połączenie niż muzyka współczesna i country. Istotnie, sacrum i profanum. Niemniej jednak Niels Rønsholdt tak te światy ze sobą zespolił, że wydają się nierozerwalne i naturalnie do siebie pasujące. Gdzie więc kończy się kultura prostego człowieka, a zaczyna patrzenie z góry? Na pewno nie na tym koncercie!
Country duńskiego kompozytora Nielsa Rønsholdta to jedyny w swoim rodzaju koncert wiolonczelowy, w którym solista równocześnie śpiewa i gra na wiolonczeli, dodatkowo trzymając ją zarówno tradycyjnie, jak i na kolanach jak gitarzyści, by szarpać jej struny palcami. Towarzyszący soliście instrumentaliści Orkiestry Muzyki Nowej również wychodzą poza swoją tradycyjną rolę i śpiewają wspólnie z solistą. Silne inspiracje tradycją country połączone z muzycznym wyrafinowaniem tworzą niecodzienne połączenie. Żadna z części utworu nie stanowi aranżacji lub adaptacji oryginalnych melodii country. Rønsholdt nie próbuje kopiować czy naśladować tego, co już przed nim zaproponowali twórcy country. Skomponował całkowicie własną muzykę. W tekstach próbował wniknąć w ducha i idee gatunku. Inspirował się tradycyjnymi tekstami ballad, tworząc szerszą, spójną narrację w całym cyklu 18 pieśni.
Pełny program 21. edycji Sacrum Profanum dostępny jest na stronie festiwalu.
Karnety są dostępne w sprzedaży na KBF: BILETY, w aplikacji KBF: PLUS i na EVENTIM.
