Przejdź do treści
Powrót

Nadzieja radykalna. Ogłaszamy ideę i pierwszych gości 17. Festiwalu Conrada

W dniach 20-26 października na 17. Międzynarodowym Festiwalu Literatury im. Josepha Conrada w Krakowie będziemy konfrontować się z rzeczywistością i poszukiwać radykalnej nadziei. Wskazówek dostarczą nam pisarki i pisarze z całego świata – wśród nich Kamel Daoud, Vincenzo Latronico i Emily St. John Mandel. Na wydarzeniu spotkamy także cenioną strateżkę i analityczkę trendów Sem Devillart.

Hasło przewodnie tegorocznego Festiwalu Conrada to Nadzieja radykalna. Organizatorzy – Miasto Kraków, Krakowskie Biuro Festiwalowe i Fundacja Tygodnika Powszechnego – zaczerpnęli je z tytułu głośnej książki Jonathana Leara. Amerykański filozof opisał w niej historię Wielu Przewag (1848–1932) – wodza plemienia Wron z Montany, który, podejmując trudne decyzje, pomógł swojemu ludowi zaadaptować się do zupełnie nowych warunków życia. „Opowieść o Wronach zainspirowała Leara do stworzenia koncepcji nadziei radykalnej” – wyjaśnia Olga Drenda, dyrektorka kreatywna Festiwalu Conrada, po czym dodaje: „To postawa, która pozwala przejść nawet przez trudne doświadczenia. Jest radykalna, ponieważ każe myśleć o przyszłym dobru – takim, którego na razie nie potrafimy dostrzec ani zrozumieć. Taka nadzieja jest podjęciem ryzyka, skokiem w nieznane, siostrą odwagi.”

 

Nadzieja radykalna

Jak pisał Jonathan Lear, przez długi czas treść życia Wron stanowiły konie, polowania na bizony, bitwy z Siuksami i Czejenami i pieśni o bohaterach. Ekspansja europejskich osadników zmieniła jednak wszystko – członkowie plemienia doświadczyli rozpadu swojego świata. Poszli zatem na kompromis i przyjęli osiadły tryb życia. Sam wódz Wiele Przewag zajął się rolnictwem, inspirując do tego także swoich krajan. Tę ewolucję zinterpretowano nie jako zerwanie ciągłości, a powrót do tego, co praktykowano wśród Wron przed etapem nomadyzmu. W ten sposób członkom plemienia udało się nie tylko przetrwać, ale też zbudować tożsamość na nowo.

„Koniec świata nie musi być spektakularnym krachem – może oznaczać rozpad znanej rzeczywistości i przejście do stanu, w którym trzeba przecież nadal istnieć. Apokalipsy, mniejsze i większe, wydarzają się cały czas. Kultury, cywilizacje i epoki napotykają swój kres, a pojedynczy ludzie przeżywają prywatne końce i mierzą się z własną skończonością” – tłumaczy Olga Drenda. „Rzeczywistość postapokaliptyczna nie jest czymś, co może kiedyś nadejść. Wielu ludzi zamieszkuje ją już dziś, tak jak niegdyś Wrony. Nie dotyczy to jedynie społeczności, które przetrwały wojny czy katastrofy żywiołowe. Końce osobistych światów dotykają przecież kogoś każdego dnia, chociażby pod postacią złowrogiej diagnozy, zerwanej relacji czy utraty pracy. Po pierwszym wstrząsie następuje ciąg dalszy – powrót do życia po wyłonieniu się z tunelu w innym miejscu. Trzeba się tam odnaleźć, rysując własne mapy i odkrywając nowe strategie. Do Krakowa zaprosiliśmy zatem autorki i autorów, których teksty mogą nam w tym pomóc” – przekonuje Drenda.

 

Pierwsi goście

Festiwal Conrada odwiedzi między innymi Vincenzo Latronico – pisarz i tłumacz mieszkający w Mediolanie. Jego powieść Do perfekcji została przełożona na trzydzieści języków i znalazła się na krótkiej liście Międzynarodowej Nagrody Bookera. „Latronico opowiada o parze, która żyje dokładnie tak, jak wypada: świadomie, stylowo, odpowiedzialnie. Ale za tym wizerunkiem kryją się smutek i samotność. W świecie dopiętym na ostatni guzik nadzieja nie znika, ale coraz trudniej ją dostrzec. Podczas spotkania porozmawiamy o samotności w epoce optymalizacji, o potrzebie wspólnoty i o tym, jak literatura potrafi obnażać pęknięcia pod idealną powierzchnią” – mówi Michał Sowiński, redaktor literacki Festiwalu Conrada. Spotkanie z Vincenzo Latronico poprowadzi dziennikarz kulturalny Aleksander Hudzik.

Gościnią festiwalu będzie także jedna z najciekawszych postaci współczesnej literatury science-fiction – Emily St. John Mandel. Kanadyjska pisarka związana z Nowym Jorkiem otrzymała wiele prestiżowych wyróżnień i zyskała uznanie czytelniczek i czytelników na całym globie. Na podstawie jej powieści Stacja jedenasta powstał miniserial dostępny na platformie HBO MAX. Wspólnym elementem jej tekstów są sytuacje graniczne, które oznaczają koniec pewnej epoki. Bohaterowie żyją jednak dalej, wykazując się nieraz zaskakującą determinacją. Z Emily St. John Mandel porozmawia Olga Drenda.

Po dziesięciu latach na Festiwal Conrada powróci Kamel Daoud. Pochodzący z Algierii i zamieszkały we Francji pisarz i dziennikarz od publikacji debiutanckiej Sprawy Mersaulta wywołuje gorące dyskusje. Jego najnowsza książka zatytułowana Hurysy otrzymała Nagrodę Goncourtów – najważniejszy laur w świecie literatury francuskiej – z przyczyn politycznych została jednak zakazana w Algierii. Daoud oddaje w niej głos kobiecie, która przetrwała wojnę domową z lat 1992-2002. „Aube, która w wyniku okaleczenia straciła głos, prowadzi wewnętrzny monolog, który staje się zapisem walki o wolność i pamięć. To historia o milczeniu, które nie oznacza zgody” – podkreśla Michał Sowiński. Spotkanie z Kamelem Daoudem poprowadzi socjolożka i publicystka Ludwika Włodek.

Kolejną gościnią festiwalu będzie Sem Devillart – analityczka trendów, strateżka i futurystka specjalizująca się w kulturze wizualnej i zagadnieniach związanych z Internetem. Dorastała na trzech kontynentach, między siedmioma językami. Studiowała semiotykę, projektowanie i religię porównawczą w Tybindze i Mediolanie. Przez ostatnie dwadzieścia lat pracowała nad metodami przekształcania sygnałów kulturowych w wartościowe informacje, treści medialne, produkty i modele biznesowe, odpowiadające na wyzwania przyszłości. Na Festiwalu Conrada wygłosi wykład o ważnych zjawiskach, których możemy spodziewać się w najbliższym czasie i o tym, jak się na nie przygotować.

 

Święto literatury

„W czasach polikryzysów wszyscy – prędzej czy później – poszukujemy opowieści, które rozniecą w nas radykalną nadzieję. Jestem bardzo ciekawa, w jaki sposób goście i gościnie festiwalu wprowadzą nas w świat ludzi, którzy chcą sobie radzić, chcą iść gdzieś dalej, chcą widzieć możliwe przyszłości. W tym roku czeka nas naprawdę różnorodny program – na miarę różnorodności naszych współczesnych potrzeb i zmagań” – mówi Carolina Pietyra, dyrektorka KBF i zarazem dyrektorka wykonawcza Festiwalu Conrada.

Spotkania i debaty z pisarkami i pisarzami to tylko część programu jesiennego święta literatury. Festiwal Conrada obejmuje także spotkania branżowe w ramach „Kongresu książki” oraz „Lekcje czytania”, czyli cykl warsztatów prowadzonych przez znakomitych znawców i znawczynie literatury. Po kilkuletniej przerwie wraca pasmo Word2Picture, które łączy branżę książki z branżą audiowizualną i zaprasza do poznawania dzieł budowanych na podstawie literatury – takich jak filmy, gry czy animacje. Częścią wydarzenia będą również aktywności dla dzieci i rodzin oraz pasmo filmowe. Co więcej, już po raz jedenasty wręczona zostanie Nagroda Conrada przyznawana za najlepszy debiut prozatorski. Pełen program Festiwalu Conrada organizatorzy zaprezentują we wrześniu.

 

Zapraszamy na kanały Festiwalu Conrada:

WWW
Facebook
Instagram
Spotify

Archiwalną rozmowę Grzegorza Jankowicza z Jonathanem Learem, przeprowadzoną w ramach cyklu Natura Przyszłości, który towarzyszył Festiwalowi Conrada, można obejrzeć w serwisie YouTube.

Organizatorzy Festiwalu Conrada: Miasto Kraków, KBF – operator programu Kraków Miasto Literatury UNESCO, Fundacja Tygodnika Powszechnego.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Partnerzy strategiczni: Tygodnik Powszechny, Allegro.
Oficjalny przewoźnik festiwalu: Polskie Linie Lotnicze LOT.

Wspierają nas

Miasto Kraków
Unia Europejska
Projekt i realizacja