Rozpoczynamy jubileuszową edycję Festiwalu Misteria Paschalia! W nadchodzących dwóch tygodniach będziemy świętować prawie dwie dekady wyjątkowej tradycji, muzyki i wspaniałych, trwałych relacji, jakie w tym czasie wypracowaliśmy. Choć myślami wychodzimy już w przyszłość i planujemy kolejne dekady festiwalu, chcemy również na chwilę przystanąć i spojrzeć w przeszłość. Zapraszamy też Państwa w podróż przez historię Misteria Paschalia.
Jubileusze przypominają nam o nieubłaganym upływie czasu – ze zdumieniem można odkryć, że od momentu pierwszej edycji Festiwalu Misteria Paschalia wyrosło nowe pokolenie jego odbiorców i uczestniczących w nim wykonawców. Pewnych artystów, którzy w pionierskich latach go współtworzyli, nie ma już wśród nas, inni znów stali się gwiazdami pierwszej wielkości. Wiele się zmieniło, ale niektóre rzeczy, stanowiące o indywidualności naszego festiwalu, pozostały niezmienne. Warto do nich sięgnąć pamięcią, podczas gdy rozpoczyna się dwudziesta edycja wydarzenia.
Pierwszy Festiwal Misteria Paschalia, zainicjowany przez Filipa Berkowicza, odbył się w formule bardzo jeszcze różnej od tej, którą znamy dzisiaj. Była ona bardziej eklektyczna – obok Ensemble Organum czy Pietera Wispelweya wystąpił m.in. Stanisław Sojka. Co więcej, pojawiło się też plenerowe widowisko Dialog o Męce i Zmartwychwstaniu Pańskim. To wielkanocne misterium w reżyserii Adolfa Weltschka wystawiono z rozmachem na krakowskim Rynku Głównym z udziałem aktorów, instrumentalistów i chórów. Podobne spektakle towarzyszyły festiwalowi do 2007 roku. Jednak już pierwszy z festiwalowych koncertów – z utworami Scarlattiego, Caldary i Pergolesiego – zapowiadał to, co w nieodległej przyszłości miało trwale zdefiniować jego tożsamość.
Pod wieloma względami przełomowe były trzecia i czwarta edycja festiwalu (w 2006 i 2007 roku). Wtedy to pierwszy raz pojawiły się tu sławne włoskie i francuskie zespoły muzyki dawnej: Europa Galante i Fabio Biondi, La Cappella de’ Turchini i Antonio Florio, Il Giardino Armonico i Giovanni Antonini, Le Poème Harmonique i Vincent Dumestre czy Le Concert Spirituel i Hervé Niquet. Zjechała też wówczas do Krakowa cała grupa włoskich – i nie tylko – najwybitniejszych ówcześnie śpiewaków. Zachwycali nas Roberta Invernizzi, Lucia Cirillo, Maria Grazia Schiavo, Emanuela Galli, Sonia Prina, Carlo Allemano czy Christian Senn. Ich pojawieniu towarzyszył szczególny nastrój oczekiwania, bo wizyty wokalistów tej klasy, znanych nam przede wszystkim z nagrań płytowych, były jeszcze w Polsce czymś rzadkim i nieoczywistym. W 2006 roku w programie po raz pierwszy pojawił się też wielkosobotni koncert w kaplicy św. Kingi w Kopalni Soli „Wieliczka”.
W roku 2008 już całkowicie jasne było, czym jest Festiwal Misteria Paschalia, jaki obrał kierunek i jaką ma misję. Muzykę dawną, przede wszystkim barokową, wykonywali na nim najważniejsi artyści związani ze sceną wykonawstwa historycznego, a obok największych arcydzieł rozbrzmiewały kompozycje nieznane, często mające w Krakowie współczesną premierę. Accademia Bizantina z Ottaviem Dantone wskrzesiła tamtego roku Il Re del Dolore Caldary, a Concerto Italiano z Rinaldem Alessandrinim przedstawił niemal zupełnie nieznane oratorium Alessandra Scarlattiego La Vergine dei Dolori. Nie zabrakło też utworów bardziej znanych – chociaż i tak wykonywanych w u nas nadzwyczaj rzadko. Marc Minkowski poprowadził swój zespół Les Musiciens du Louvre w Chandos Anthems Handla, a David Roblou – New London Consort w Selva morale e spirituale Monteverdiego i Requiem Bibera. Obok wymienionych artystów podczas piątej edycji Misteriów pojawiły się grupy Hespèrion XXI i Le Concert des Nations (Jordi Savall), Le Poème Harmonique (Vincent Dumestre), Europa Galante (Fabio Biondi) oraz La Risonanza (Fabio Bonizzoni). Oznacza to, że w jednym tygodniu Kraków odwiedziły niemal wszystkie najważniejsze wówczas zespoły specjalizujące się w repertuarze barokowym.
Ważnym krokiem w rozwoju festiwalu było wprowadzenie funkcji dyrektora rezydenta. Pochodzący z różnych stron Europy wybitni artyści zaproszeni zostali do opracowania programu związanego z określonym kręgiem kulturowym. Pierwszy tego zadania podjął się w 2017 roku Vincent Dumestre – znany z wielu poprzednich edycji słynny dyrygent i lutnista, znawca dawnej muzyki zarówno francuskiej, jak i włoskiej. John Butt, szef szkockiego zespołu Dunedin Consort i rezydent w 2018 roku, wyeksponował w swojej koncepcji muzykę brytyjską, ale nie tylko – bo pragnął, by przed krakowską publicznością zabrzmiały też kompozycje polskie. Antonio Florio, świetnie znany już z pierwszych lat festiwalu badacz muzycznego dziedzictwa Neapolu, zaproponował w 2019 roku program obejmujący spuściznę wszystkich regionów swojego kraju. Tę wspaniałą serię przerwała pandemia. Ostatnią dyrektorką rezydentką została w 2022 roku Martyna Pastuszka. Jej propozycja także była podróżą, jednak jej kierunku nie wyznaczała już geografia, ale symboliczna droga w głąb siebie w kontekście wydarzeń Wielkiego Tygodnia.
W tym roku zapraszamy Państwa do świętowania razem z nami jubileuszu festiwalu. Program Misteria Paschalia 2023 dostępny jest na stronie misteriapaschalia.com.
Ostatnie bilety można znaleźć tutaj: KUP BILET
Organizatorzy: Miasto Kraków i KBF.
